کتاب چهل حدیث مهدیین(۲۴)-حدیث بیستم

                      بسم اللّٰه الرحمن الرحیم

والحمدللّٰه رب العالمین، و صلی اللّٰه علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیما

                        《حديث بيستم》

الشيخ الطوسي بسنده عن المفضل بن عمر، قال: سمعت أبا عبدالله ع يقول:
(إن لصاحب هذا الأمر غيبتين، إحداهما تطول حتى يقول بعضهم: مات، ويقول بعضهم: قتل، ويقول بعضهم: ذهب، حتى لا يبقى على أمره من أصحابه إلا نفر يسير لا يطلع على موضعه أحد من ولده ولاغيره إلا المولى الذي يلي أمره).

شيخ طوسی با استناد از مفضل بن عمر میگويد از ابوعبدالله ع امام جعفر صادق ع شنيدم که فرمودند:
 (برای صاحب اين امر دو غيبت است، که يکی از آنها، آن قدر طول میکشد که برخی میگويند مرده و برخی میگويند کشته شده و بعضی می گويند رفته است. تا جايی که هيچ کس از يارانش بر امر او باقی نمي ماند، مگر عده ی کمی؛ کسی از محل او اطلاعی نخواهد داشت، چه از فرزندانش و چه از غير آنها، مگر آن مولا که امر او را بر عهده دارد.)
《غیبت شیخ طوسی ص۱۶۱-۱۶۲ حدیث ۱۲۰》  
 
اين روايت در مورد وجود ذريه برای امام مهدی ع در زمان غيبت کبری، صراحت دارد. و تأکيد میکند که هيچ يک از فرزندان ايشان، يا شخص ديگری از جايگاه و مسکن حضرت مهدی ع آگاهی ندارد، جز ولی ای که زمام امر او را بر عهده دارد.
شيخ نعمانی اين روايت را در کتاب غيبت خود، با لفظ ديگری روايت کرده: (هيچ ولی و غير آن از جايگاه و موضع ايشان،آگاهی ندارد، مگر مولايی که زمام امر ايشان را بر عهده دارد). اگر گفته شود که پس اين روايت در استدلال در مورد ذريه ی قائم ع مناسب  نيست، میگويم: لفظی که شيخ طوسی در کتاب غيبت خود ثابت کرده، احتمال تصحيف[۱] يا تحريف آن برخلاف متن موجود در غيبت شيخ نعمانی، وجود ندارد؛ و دلايلی  وجود دارد، که ميتواند حاکی از وقوع تحريف و تصحيف در اين روايت در کتاب غيبت نعمانی باشد:  
۱ -ميرزای نوری در کتاب نجم الثاقب خود، بر اساس اين روايت بر وجود ذريه برای امام  مهدی ع استدلال کرده و آن را به شيخ نعمانی و شيخ طوسی در کتب غيبت آنها نسبت داده و گفته: (...شيخ نعمانی شاگرد ثقه السلام کلينی در کتاب غيبت و شيخ طوسی در  کتاب غيبت، با استناد به دو سند معتبر از مفضل بن عمر نقل میکنند که گفته: از ابو عبد الله امام صادق ع شنيدم که فرمود: (برای صاحب اين امر دو غيبت است، که يکی از آنها آن قدر طول میکشد، که برخی میگويند مرده و برخی میگويند کشته شده و بعضی میگويند  رفته است. تا جايی که هيچ کس از يارانش بر امر او باقی نميماند، مگر عده ی کمی. کسی از  محل او اطلاعی نخواهد داشت، چه از فرزندانش و چه از غير آنها، مگر آن مولا که امر ايشان را بر عهده دارد). بعيد است که ميرزای نوری دچار توهم يا غفلت شود، آن هم در امری چون استدلال! پس هر محققی در يک موضوع معين، تمام تلاش و توان خود را در نقل متون و نصوصی که مؤيد و مکمل موضوع او باشد، قرار میدهد؛ و آن چه که مکمل و مؤيد موضوع ميرزای نوری شده کلمه ی (از فرزندانش) است ،که در روايت خود ذکر کرده. پس بعيد است که در روايت نعمانی ملاحظه ی بيشتر را مبذول نساخته باشد، و اين امری است که باعث میشود ما نسبت به صحت نسخه ی موجود، دچار ترديد شويم.
 
۲ -تنها ميرزای نوری نيست که اين روايت را از غيبت نعمانی به لفظ شيخ طوسی (ازفرزندانش) نقل کرده، بلکه علامه مجلسی در بحارالانوار، هم آن را نقل کرده و بعد از نقل  روايت شيخ طوسی میگويد: (غيبت نعماني: کلينی از محمد بن يحيی، از احمد بن محمد،از  حسين بن سعيد، از ابن ابي عصير از هشام بن سالم، از امام صادق ع و قاسم بن محمد بن حسين بن حازم، از عبيس بن هشام از ابن جبله، از ابن مستنير، از مفضل از حضرت ع نقل کرده اند که حضرت عين مطلب قبلی را فرمودند). [۲]يعنی مثل روايتی است که شيخ طوسی ذکر کرده است. در جای ديگر هم میگويد:

(و آن چه که اين را تأييد میکند، آن چيزی است که شيخ و نعمانی در دو کتاب غيبت خود از مفضل بن عمر نقل کرده اند که امام صادق ع فرمودند: برای صاحب اين امر دو غيبت است، که يکی از آنها آن قدر طول میکشد، که برخی میگويند مرده و برخی
میگويند کشته شده و بعضی میگويند رفته است. تا جايی که هيچ کس از يارانش بر امر او باقی نميماند، مگر عده ی کمی. کسی از محل او اطلاعی نخواهد داشت، چه از فرزندانش و چه از غير آنها، مگر کسی که امر ايشان را بر عهده دارد).  [۳]
۳ -سيد بهاءالدين نجفی نيز در کتاب (منتخب الانوار المضيئه) اين روايت را با لفظ شيخ طوسی روايت کرده و میگويد: (آن چه به نظر من صحيح است، روايتی است که از شيخ  سعيد ابوعبدالله محمد مفيداز مفضل بن عمر نقل میکند که از امام صادق ع شنيدم که فرمودند: برای صاحب اين امر دو غيبت است، که يکی از آنها آن قدر طول میکشد، که  برخی میگويند مرده و برخی میگويند کشته شده و بعضی میگويند رفته است. تا جايی که  هيچ کس يارانش بر امر او باقی نمي ماند، مگر عده ی کمی. کسی از محل او اطلاعی نخواهد داشت، چه از فرزندانش و چه از غير آنها، مگر مولايی که امر ايشان را بر عهده دارد). [۴]
 
 
پس علامه مجلسی و ميرزای نوری، دارای نسخه هايی خطی از کتب حديث مانند غيبت  نعمانی و امثال آن بوده اند و آنها اين روايت را از غيبت نعمانی با لفظ (از فرزندانش) نقل کرده اند. پس چه بسا نسخه ای از غيبت نعمانی که نزد آنان بوده است، و اين لفظ در آن بوده است، با نسخه های امروزی متفاوت باشد. به همين دليل متن غيبت نعمانی مشکوک است و با متن غيبت شيخ طوسی که هيچ شکی در صحت آن نيست، مخالف است. و کمترين چيزی  که میتوان گفت اين است که متن غيبت شيخ طوسی، نسبت به غيبت نعمانی ارجحيت دارد.  و نيز موافقت صاحب کتاب (منتخب الانوار المضيئه) با متن شيخ طوسی، تأييدکننده ی صحت روايت شيخ طوسی است.

برای مطالعه احادیث و روایات درباره مهدیین و ذریه قائم ع  که در پست های گذشته بیان شدند اینجا کلیک کنید
با ما همراه باشید...

لینک دانلود مستقیم کتاب چهل حدیث درباره مهدیین و فرزندان قائم ع


آدرس سایت رسمی مؤسسه وارثین ملکوت

____________________________________
[۱] یعنی اینکه نسخه برداران در زمان قدیم،به اشتباه متن اصلی را تغییر داده باشند.
[۲] بحارالانوار ج ۵۲ ص ۱۵۲-۱۵۳
[۳] بحارالانوار ج ۵۳ ص ۳۲۴
[۴] منتخب الأنوار المظیئة ص ۱۵۵